Bản mẫu điều hướng Wikipedia:Thể_loại,_danh_sách,_và_bản_mẫu_tóm_gọn

Trang hay đoạn này ghi chép một hướng dẫn của Wikipedia tiếng Việt. Nó là chuẩn được chấp nhận nói chung mà các biên tập viên nên theo, mặc dù nó nên được đối xử bằng lẽ thườngngoại lệ tùy lúc. Khi sửa trang này, xin hãy đảm bảo rằng phiên bản của bạn thể hiện sự đồng thuận. Khi còn nghi ngờ, hãy thảo luận trước trên trang thảo luận.
Sự chỉ định trang hoặc mục này như là quy định hoặc hướng dẫn bị phản đối và đang được thảo luận. Hãy xem cuộc thảo luận thích hợp trong trang thảo luận để biết thêm. Bản thân việc sử dụng thẻ này trong quy định hoặc hướng dẫn cũng còn tranh cãi.
Đừng nhầm lẫn với MediaWiki:Sidebar.

Bản mẫu điều hướng, hay navboxes, là những hộp chứa liên kết đến một nhóm các bài viết liên quan. Bản mẫu điều hướng thường hiện diện trong một trong hai dạng:

  • ngang, đặt cuối bài viết và cũng được gọi là navbox
  • dọc, thường thấy ở góc trên phải của bài viết và cũng được gọi là sidebar.

Mã wiki lập tư liệu cho các bản mẫu điều hướng với những mức độ đặc tả khác nhau bao gồm Bản mẫu:Navbox/doc, Bản mẫu:Sidebar/doc, và ở đầu hoặc cuối bản mẫu, Bản mẫu:Navbar/doc.

Mỗi liên kết nên có thể dễ dàng nhận ra là liên kết đối với người đọc. Nói chung màu chữ nên thống nhất với màu chữ mặc định của Wikipedia, để cho liên kết là xanh; liên kết cụt là đỏ; và màu đỏ và xanh không nên dùng ở những chỗ không phải liên kết. Tuy nhiên hướng dẫn navbox cụ thể cho màu chữ và màu nền mà khác với mặc định có ở WP:MOSTEXT#In navboxes.

Bản mẫu điều hướng đặc biệt hữu dụng với những nhóm bài nhỏ, rõ ràng; những bản mẫu có một lượng lớn liên kết không bị cấm nhưng có thể trông quá rối mắt và khó đọc và sử dụng. Bản mẫu tốt thường theo một số hướng dẫn sau:

  1. Tất cả bài viết trong bản mẫu liên quan đến một chủ đề duy nhất, cố kết.
  2. Đối tượng của bản mẫu nên được đề cập trong từng bài viết.
  3. Các bài viết nên tham chiếu đến nhau, ở mức độ hợp lý.
  4. Nên có một bài viết Wikipedia về chủ đề của bản mẫu.
  5. Bạn có thể mong liệt kê nhiều bài này trong mục Đọc thêm của mỗi bài.

Nếu tập hợp bài viết không vượt qua các bài kiểm tra trên, những bài viết này ít liên quan đến nhau và một danh sách hay thể loại có lẽ hợp lý hơn.

Bản mẫu điều hướng đặt ở góc trên phải của bài viết (đôi khi gọi là bản mẫu "sidebar" hoặc "một phần của chuỗi bài") nên được chú ý đặc biệt vì chúng được hiển thị một cách rất nổi bật với người đọc. Một tập hợp bài trong một bản mẫu sidebar nên liên hệ chặt chẽ với nhau và bản mẫu cần đạt được hầu hết hoặc tất cả các hướng dẫn bên trên. Nếu các bài viết không liên hệ chặt chẽ, một bản mẫu chân (đặt ở dưới bài viết) có thể hợp lý hơn.

Liên kết bài viết trong Bản mẫu điều hướng nên được nhóm thành các cụm, theo chủ đề hoặc theo niên đại, v.v... Thứ tự bảng chữ cái không đem lại giá trị gia tăng nào so với một thể loại chứa cùng những liên kết đó. Ví dụ, xem The article links in a navigation template should be grouped into clusters, by topic, or by era, etc. Alphabetical ordering does not provide any additional value to a category containing the same article links. For example, see Bản mẫu:Vật lý với các bài viết được nhóm thành nhiều chủ đề con.

Tất cả các bài viết nhúng một navbox nhất định thường cũng nên được đưa vào như là một liên kết trong navbox sao cho có thể đi lại theo hai chiều.

Cuối cùng, liên kết ngoài không nên xuất hiện trong các bản mẫu định hướng. Nguồn có thể được đưa vào tài liệu bản mẫu (một phần <noinclude> mà chỉ hiện ra khi xem chính bản mẫu mà không hiện trong các trang nhúng).

Ưu điểm

  1. Đem lại một bộ mặt và hệ thống điều hướng nhất quán cho các bài viết liên quan (dù không phải giữa các chủ đề — không có một định dạng nào chung cho các bản mẫu điều hướng).
  2. Di chuyển nhanh hơn dùng thể loại.
  3. Cho thông tin trực tiếp về các thành phần tương đương.
  4. Để trình bày một chuỗi bài theo niên đại, một bản mẫu thường thích hợp nhất. Ví dụ: Bản mẫu:Các văn hóa cổ Việt Nam.

Với các chuỗi bài rất dài các hộp nối tiếp thường phù hợp hơn, chỉ hiện những phần tử của chuỗi ngay trước và sau bài viết.

  1. Cung cấp một tài nguyên có tổ chức cho người đọc sau khi xem một bài viết trong mộc chủ đề rộng có thể tìm ra các bài viết khác trong chủ đề đó thay vì bắt họ phải "đi câu" các bài viết được liên kết trong văn bản hay mục "Đọc thêm".

Nhược điểm

  1. Nếu đơn giản, thường có thể thay thế bằng một chủ đề. Cũng khó có thể cung cấp nhiều chi tiết hơn một chủ đề mà không làm cho hộp trở nên to quá mức.
  2. Có thể trở nên xấu xí hoặc vô nghĩa, ví dụ do cách phối mầu không hợp mắt, kích thước, số lượng hộp trong cùng một trang, v.v... Vì lý do này các hộp chuỗi bài cần phải tự hiển nhiên, trong khi chúng không thể chứa nhiều chữ để định nghĩa hay giải thích.
  3. Việc đưa vào các liên kết bài viết hoặc phân vùng trong một bản mẫu có thể vô ý đặt ra một quan điểm. Nó cũng có thể gợi ý một cách sai lầm rằng một mặt của chủ đề hay một ví dụ được liên kết là quan trọng hơn, kém hay bằng những cái khác; sử dụng để quảng cáo các chủ đề vô danh ở những nơi nổi bật; hay để khẳng định quyền sở hữu dự án. Bản mẫu có thể bị đưa đến Wikipedia:Bản mẫu cần thảo luận nếu nó có vẻ đặt ra một quan điểm. Cố gắng giảm nhẹ điều này bằng cách thêm nhiều bản mẫu có thể dẫn đến nhược điểm ở mục trước.
  4. Mặt khác, bản mẫu có thể gợi ý cho người đọc những liên kết nào là quan trong nhất hoặc phù hợp nhất trong khi điều này gây tranh cãi.
  5. Có thể biến đổi bố cục trang mà không có lý do nào hiện lên bản thân trang (ví dụ khi bản mẫu chứa chỉ thị NOTOC, một thẻ <div> không đóng v.v...)
  6. Có thể chiếm quá nhiều không gian cho những thông tin mà chỉ liên quan một cách hời hợt
  7. Đưa vào một danh sách đầy đủ liên kết đến tất cả bài viết mặc dù thường thì nhiều liên kết không hữu ích trong một số bài viết
  8. Do kích thước, việc dùng nhiều bản mẫu có thể chiếm quá nhiều không gian trong một bài viết, điều có thể dẫn đến sự lựa chọn chứa quan điểm về việc đưa vào cái gì
  9. Bản mẫu có thể không được đưa vào kết quả tìm kiếm một cách mặc định, khiến người đọc và biên tập khó khăn hơn khi tìm chúng.
  10. Chúng ngầm giả định rằng người đọc nào đã đi qua một bài viết trong một chủ đề rộng sẽ muốn đọc các bài khá trong cùng chủ đề, thay vì các bài được liên kết trong văn bản hay mục "Xem thêm".

Các navbox ở đầu trang có một số vấn đề riêng sau:

  1. Chúng dùng một khối lớn không gian màn hình rất dễ nhìn mà đáng lẽ có thể được dùng cho ảnh và những thông tin quan trọng.
  2. Chúng có thể được cảm nhận như là đang rào một chủ đề thành "lãnh địa" của một lĩnh vực học thuật nhất định.